ผศ.ดร.วิชิต อู่อ้น
คณบดีวิทยาลัยบัณฑิตศึกษาทา
งด้านการจัดการ มหาวิทยาลัยคณบดีวิทยาลัยบัณฑิตศึกษาทา
สวัสดีครับท่านผู้อ่าน หลายครั้งที่ผมไปบรรยายตามสถานที่ต่าง ๆ จะมีผู้ประกอบการถามผมว่าทำไมต้องการตลาด และการตลาดมีวิวัฒนาการมาจากอะไร โดยหลักในการดำเนินธุรกิจ การตลาดเป็นเพียงหน้าที่หน้าที่หนึ่งในการดำเนินธุรกิจ โดยที่แท้จริงแล้ว การดำเนินธุรกิจจะประกอบไปด้วยการผลิต การเงิน แารบริหารจัดการและการตลาดนั้นเอง โดยการการตลาดมีวิวัฒนาการในรูปแบบของแนวคิดทางการตลาดจนถึงปัจจุบันแบ่งออกได้เป็น 6 ยุคดังนี้คือ
วิวัฒนาการยุคที่ 1 เป็นแนวคิดทางการตลาดที่เน้นการผลิตหลัก (The Production Concept) ในยุคนี้เป็นยุคที่สินค้าในท้องตลาดมีจำนวนน้อยกว่าความต้องการของผู้บริโภค นักการตลาดต้องสร้างการรับรู้ให้กับผู้บริโภคต่อตัวสินค้าค่อนข้างมาก ในยุคนี้ผู้ประกอบการจะมุ่งเน้นการผลิตสินค้าใหม่ ๆ ออกสู่ตลาดเพื่อทำให้ลูกค้ารู้จักตัวสินค้า การกำหนดราคาส่วนใหญ่ขึ้นกับอำนาจการต่อรองระหว่างผู้บริโภคกับผู้ประกอบการ โดยการจัดจำหน่ายจะมุ้งเน้นการสร้างการรับรู้ในการใช้สินค้า ซึ่งในยุคนี้หากเรายังจำได้กาส่งเริมการตลาดในยุคนี้ จะเน้นการสร้างการทลองใช้สินค้าใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้นอย่างทันที โดยเครื่องมือทางการตลาดที่ประสบความสำเร็จในยุคนี้ที่เราจำได้ก็ได้แก่ การายหนังเร่พร้อมกับการขายสินค้านั้นเอง
วิวัฒนาการยุคที่ 2 เป็นแนวคิดทางการตลาดที่เน้นประโยชน์ที่ได้รับจากตัวผลิตภัณฑ์ (The Product Concept) ยุคนี้สินค้เริ่มเข้าสู่ตลาดมากขึ้น ผู้บริภครูจักการใช้สินค้ามากขึ้น โดยการเลือกใช้สินค้าผู้บริโภคจะมีการเปรียบเทียบประโยชน์ที่ได้รับจากการใช้เมื่อเปรียบเทียบกับราคาที่ต้องจ่าย ยุคนี้เป็นยุคเริ่มต้นในการนำสินค้าใหม่ออกสู่ตลาด เช่นแต่เดิมผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเสื้อผ้าจะเป็นก้อน แต่เกิดการเปลี่ยแปลงโดยเปลี่ยนเป็นผลิตภัณฑ์แบบผง แทนและได้รับความนิยมอย่างสูงจนแบบเดิมหายไป ซึ่งยุคนี้การจัดจำหน่ายและการกระจายสินค้ายังอยู่ในวงจำกัด และกิจการไม่จำเป็นต้องมีวิธีการในการส่งเสริมการขายมากนักเพียงแต่เน้นการปรับปรุงคุณภาพของสินค้าและรูปลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ให้เป็นที่ต้องการของลูกค้าก็พอ
วิวัฒนาการยุคที่ 3 เป็นแนวคิดทางการตลาดที่มุ่งเน้นการขายเป็นหลัก (The Selling Concept or Sales Concept) ยุคนี้เป็นยุคที่มีการแข่งขันที่สูงเนื่องด้วยจำนวนสินค้าและบริการมีมากกว่าความต้องการของผู้บริโภค ดังนั้นนักการตลาดจึงเน้นการแข่งขันกันมากขึ้นไม่ว่าจะเป็นการแข่งขันทางด้านสินค้า ราคา ช่องทางการจัดจำหน่าย และการส่งเสริมการตลาด ยุคนี้เป็นยุคที่นักการตลาดใช้เป้าหมายในเรื่องของยอดขายเป็นหลัก ทำให้นักการตลาดมุ่งเน้นแต่การขาย ขาย และขายเพียงอย่างเดียวเพื่อให้บรรลุเป้าหมายจนลืมความสำคัญของนักการตลาดที่ดีไป
วิวัฒนาการยุคที่ 4 เป็นแนวคิดทางการตลาดที่มุ่งเน้นการตลาดเป็นหลัก (The Marketing Concept) เป็นยุคที่นักการตลาดเน้นกิจกรรมทางการตลาดที่ให้ความสำคัญกับลูกค้า โดยการตลาดยุคนี้จะถือว่าความต้องการของลูกค้าเป็นพระเจ้า อะไรที่ลูกค้าต้องการนักการตลาดจะแสวงหาสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับลูกค้า โดยนักการตลาดในยุคนี้จะเน้นการสร้างความแตกต่างในกิจกรรมทางการตลาด การนำเสนอสิ่งที่ต้นทุนต่ำเมื่อลูกค้าเทียบกับราคาที่จ่าย รวมถึงการตอบสนองความต้องการของลูกค้าอย่างทั่วถึง เมื่อเปรียบเทียบกับคู่แข่งขัน
วิวัฒนาการยุคที่ 5 เป็นแนวคิดทางการตลาดที่มุ่งเน้นการตลาดเพื่อสิ่งแวดล้อม (The Societal Marketing Concept) ยุคนี้จะเป็นยุคที่นักการตลาดเน้นความรับผิดชอบเพิ่มเติมจากการสร้างความพึงพอใจ และความสุขให้กับผู้บริโภคโดยเน้นกิจกรรมทางการี่ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เพื่อ สร้างความแตกต่างในความรู้สึก และความผูกพันธ์ต่อผู้บริโภคมากกว่าคู่แข่งขัน
วิวัฒนาการยุคที่ 6 เป็นแนวคิดทางการตลาดที่มุ่งเน้นนวัตกรรมทางการตลาด (The Marketing Innovation Concept) จะเห็นได้ว่าในปัจจุบันอะไร ๆ ก็ต้อง IT การตลาดยุคปัจจุบันนี้นักการตลาดได้มีการนำเอาเทคโนโลยี่มาใช้ในการทำการตลาดมากขึ้นทำให้กลยุทธ์ทางการตลาดใหม่ ๆ เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว นักการตลาดจะให้ความสำคัญต่อฐานของมูลของลูกค้าและทำให้โลกทางด้านการตลาดแคบลงอย่างมาก
ท่านผู้อ่านคงเข้าใจแล้วนะครับว่าการตลาดมีการพัฒนามาแล้วหลายยุคหลายสมัย หากท่านยังคงเป็นนักการตลาดในโลกปัจจุบันท่านคงต้องสำรวจตัวเองนะครับว่าท่านต้องพัฒนาทางด้านไหนถึงจะไม่ตกยุค
สนใจข้อมูลทางธุรกิจเพิ่มเติม ค้นหาข้อมูลได้ที่ www.dollarsrich.com
